Za nami VI edycja Międzynarodowego Festiwalu Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmy”, która została zrealizowana w dniach 13-15 lipca. Organizatorami wydarzenia byli fundacja „Po Pierwsze Zdrowie”, Światowe Centrum Słuchu Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Instytut Narządów Zmysłów. Tegorocznej edycji przyświecało hasło: „Pełnia dźwięku po drugiej stronie lustra”. Jak podkreślał prof. Henryk Skarżyński, pomysłodawca wydarzenia, była to zupełnie wyjątkowa edycja.

Festiwal w czasach pandemii

Festiwal jest przygotowywany przede wszystkim z myślą o użytkownikach implantów słuchowych i wsparciu ich dzięki szeroko pojętej muzykoterapii. Muzykoterapia to systematyczne i metodyczne użycie muzyki w celu diagnozy, leczenia i wspierania pacjenta. Jest to dziedzina interdyscyplinarna, wykorzystująca zdobycze m.in. psychologii, medycyny czy muzykologii. Jak pokazują badania, pacjenci uczestniczący w różnych formach muzykoterapii osiągają lepsze efekty zarówno pod względem rozumienia mowy, jak i odbioru muzyki przez implant słuchowy. Postępy okazują się niekiedy wręcz zdumiewające, o czym można było się przekonać podczas całego festiwalu. A był to festiwal wyjątkowy, bo zorganizowany w niejako nowej, epidemicznej rzeczywistości. „W tym roku ze względu na wydarzenia związane z pandemią koronawirusa festiwal przybrał nieco odmienny charakter. Głęboko wierzę, że pomimo jego nowej formuły dostarczy on ważnej wiedzy i niezwykłych doświadczeń z zakresu muzyki. Niech to będzie czas, w którym na nowo przekonamy się i usłyszymy, że możliwe jest osiągnięcie tego, co wydawało się nieosiągalne.” – w ten sposób prof. Henryk Skarżyński rozpoczął festiwal, podkreślając tym samym jego dodatkową, internetową formę. Wszystkie wydarzenia festiwalu można było bowiem śledzić bez wychodzenia z domu, dzięki prowadzonej w Internecie każdego dnia transmisji na żywo. Transmisja ta była dodatkowo nagrywana, więc wszyscy zainteresowani mieli i będą mieć do niej pełny dostęp.

Dzień I – VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Muzyka w rozwoju słuchowym człowieka”

Pierwszego dnia festiwalu została zorganizowana VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa o nazwie: „Muzyka w rozwoju słuchowym człowieka”. W trakcie jej trwania specjaliści z różnych dziedzin dzielili się bogatą wiedzą teoretyczną na temat m.in. muzykoterapii, rytmiki Dalcroze’a, arteterapii, emisji głosu, umiejętności koncentracji oraz technik mindfulness, integrujących właściwości muzyki, percepcji muzyki przez implant ślimakowy czy szumów usznych. Wśród występujących prelegentów znaleźli się m.in. dr hab. Danuta Raj-Koziak i prof. Artur Lorens. Uczestnicy konferencji mogli poznać omawiane zagadnienia także w bardziej praktyczny sposób – specjaliści dzielili się wnioskami z własnej praktyki terapeutycznej czy obserwacjami z pracy z konkretnymi pacjentami. Wszystkim wystąpieniom towarzyszyła wspólna, nadrzędna myśl – że wpływ muzykoterapii na rozwój pacjentów (czyli użytkowników implantów słuchowych) jest nie tylko ogromny, ale niekiedy wręcz zdumiewający.

Dzień II – Warsztaty Naukowo-Muzyczne

Tradycyjnie festiwalowi towarzyszyły spotkania warsztatowe ze specjalistami. Uczestnictwo w takich warsztatach pozwala na przyspieszenie procesu rehabilitacji poprzez wykorzystanie rytmizacji do rozwoju słowno-muzycznego oraz stymulacji kory mózgowej pacjenta. „Pomimo różnych ograniczeń muzyka wspaniale nas łączy. Pozwala integrować muzykujące ze sobą osoby, ale także integruje wewnątrz nas różne sposoby jej odbierania, wykorzystywania i wykonywania.” – powiedziała Dominika Dopierała, muzyk i certyfikowana muzykoterapeutka na początku prowadzonych przez siebie, bardzo praktycznych warsztatów dotyczących właśnie integrujących właściwości muzyki. „Najlepiej doświadcza się muzyki będąc jej źródłem, tworząc ją” – dodała. Podkreślała także, że muzyki można słuchać nie tylko narządem słuchu, ale także innymi zmysłami – wzrokiem czy dotykiem.

Z kolei spotkanie z mgr Olgą Doroch było poświęcone metodzie rytmiki Emila Jaquesa-Dalcroze’a. Podczas opracowanego przez nią nagrania zostały zaprezentowane konkretne ćwiczenia (m.in. echo rytmiczne, rytmiczne rejestry, kody rytmiczne), które można wykorzystywać w pracy z osobami z zaburzeniami słuchu. Prof. Barbara Kasprzak przeprowadziła warsztat dotyczący stosowania technik arteterapii. Zgodnie z nim w malowanych przez nas rysunkach możemy odnajdywać nasze emocje i traktować je jako istotną bazę do dalszej pracy.

Warsztatami praktycznymi dotyczącymi zastosowania emisji głosu i oddechu zajęła się dr Bogumiła Dziel-Wawrowska. „Sposób, w jaki używamy głosu na co dzień, odbija się z wiekiem. Jeśli nie jesteśmy dobrzy dla swojego głosu, np. mówimy krtaniowo, z naciskiem czy z wysiłkiem to ten głos z czasem straci swoją barwę i dźwięczność.” – mówiła, argumentując, dlaczego o głos powinny dbać nie tylko osoby pracujące nim na co dzień, ale każdy z nas. Podczas spotkania z Agnieszką Sepioło uczestnicy mieli możliwość poznać tajniki muzykoterapii pochodzącej z programu „Muzyka w Rozwoju Słuchowym Człowieka”. Warsztat rozpoczął się bardzo dynamicznie, angażując wszystkich zgromadzonych uczestników.

Dla osób z zaburzeniami słuchu czy z szumami usznymi szczególnie wartościowe mogą być także umiejętności koncentracji czy techniki mindfulness, o czym można było przekonać się podczas warsztatów praktycznych z dr Krzysztofem Stachyrą, pedagogiem muzycznym i certyfikowanym muzykoterapeutą. Drugi dzień festiwalu zakończył się emisją spektaklu „Jeden gest” wystawionego na deskach Teatru Wielkiego w Warszawie.

Dzień III – Koncert Galowy

Zwieńczeniem tegorocznych „Ślimakowych Rytmów” był Koncert Galowy zrealizowany na dziedzińcu Hotelu Park Kajetany. Wzięli w nim udział laureaci poprzednich pięciu edycji festiwalu „Ślimakowe Rytmy” oraz goście festiwalu, a także widzowie korzystający z platformy online. Koncert poprowadzili Dominika Dopierała oraz piosenkarz i prezenter Maciej Miecznikowski. Wydarzenie zostało wsparte merytorycznie przez Towarzystwo Otorynolaryngologów, Foniatrów i Audiologów Polskich oraz Fundację Profesora Henryka Skarżyńskiego „Słyszę”. Urozmaicony merytorycznie i bogaty w różnorodne wydarzenia festiwal na pewno przejdzie do historii jako ten, który sprostał organizacyjnym wyzwaniom obecnych, epidemiologicznych czasów. Tradycja została podtrzymana, a sam festiwal spełnił oczekiwania, dostarczając wielu niezapomnianych wrażeń.

Zapraszamy do obejrzenia relacji fotograficznej z festiwalu.